Hiking in the High Atlas mountains
Route :
We followed the following mountain route in the area of Mount Toubkal. Because there had been floodings (november), this winter route is a good alternative if the rivers have flooded the lower parts and are not possible to cross.
Day 1 : Oukaimeden – Arib Tiferguine – col 3246m – Tizi ‘n eddi – Tacheddirt – Ouanskra
A very hard day with a lot of steep climbing and descending on high altitude (around 3000m). Not perfect for warming up the first day of your High Atlas trekking, but when the rivers have flooded, you have no choise. The track is continuously above the tree line.
Dag 2 : Ouaneskra – Tifrourine – Arg – Imsker
Een prachtige zachte afdaling langs een smal paadje dat de rivier volgt en door vele berberdorpjes passeert. Heel veel contact met de bevolking mogelijk.
Dag 3 : Imsker – Imi Oughlad – Id Aïssa
In de morgen is de klim vanuit de vallei eventjes doorbijten. Een goed pad tussen mediterrane begroeiing dat echter maar blijft omhooggaan. Mooi panoramisch punt op enkele drieduizenders.
De namiddag is een gemakkelijke wandeling langs een brede aardeweg waar jeeps kunnen rijden. Enkele dorpjes.
Dag 4 : Id Aïssa – Arib Tamsoult
Een ‘rustdag’. Tegen de middag kom je aan bij de kampplaats. In de namiddag kun diegenen die willen nog een korte tocht maken naar de watervallen die er op een halfuurtje van liggen. Mooie kampplaats bij een riviertje. De gewonden kunnen zich verzorgen en iedereen kan een beetje recupereren. De voornaamste klachten waren overbelasting van de knieën, verrekking van de enkels en blaren.
Dag 5 : Azib Tamsoult – Tizi Oussem – Aroumd – Imlil - Mezzik
We hadden de keuze tussen de moeilijker route over de Tizi n Tizikert pas (3129m) of het pad via een kleinere pas (2664m). Doordat bij ongeveer de helft van de groep de ledematen niet meer optimaal functioneerden opteerden we voor de gemakklijker route op voorwaarde dat we in de middag rond Imlil nog een goede klim zouden doen tijdens dewelke de zwaarst gewonden in Imlil zouden kunnen achterblijven.
De route in de voormiddag trekt goed op de voormiddag van dag 3. In de namiddag gaan we naar een uitkijkpunt op de Toubkal. Je merkt aan de elektriciteitsmasten, auto’s en opschriften gericht naar toeristen dat dit een veel toeristischer en daardoor rijker en Westerser gebied is dan wat we de vorige dagen hadden gezien. Imlil is het toeristisch centrum met enkele souvenir-winkeltjes. Uiteraard zijn de koopmogelijkheden hier niet vergelijkbaar met de souq’s van Marrakech.
Overnachting
- ‘in the houses of the inhabitants ’ : eigenlijk zijn dit een soort ‘gîtes’ of berghutten. Huizen met een keuken en enkele ruimtes waar je je slaapmatje op de grond kunt leggen. Van echt contact hoef je je niets voor te stellen. De enige Berbers die je echt leert kennen zijn de gids en drijvers. De laatste avond slaap op je slaapmatje in de gastenvleugel van het huis van Mohammed in Mezzik.
- ‘In tents’ : You can of course take along your own tent..
Dagindeling en voedsel
7u : opstaan bij het eerste licht, wassen in rivier (vaak onder het nieuwsgierig oog van berbertieners die er rustig bij gaan zitten alsof ze naar een theatervoorstelling kijken), opkramen van tenten
8u : ontbijten (kiri-kaas, stokbrood, honing, nesquik, muntthee, nescafe, confituur, …)
8u30 : vertrek met dagrugzakje en 1,5l water (bagage wordt door de drijvers opgeladen, de ezeltjes leggen soms een andere route af en zijn overal sneller dan ons). Druivensuiker, sultana-koekjes, grany, snoep en chocola wordt bovengehaald als het eventjes moeilijk gaat.
12u : de muntthee staat al klaar op de mat bij aankomst op de middagmaalplaats. Lekkere grote slakom met komkommer, tomaat, olijven, tonijn, mais, ansjovis, vlees uit blik (corned beef), koriander, rijst, paprika’s. Alles netjes gesneden en prachtig gepresenteerd. Appel of sinaasappel als dessert. Luxe.
13u : vertrek
17u : aankomst op prachtig uitgekozen kampplaats. De drijvers hebben ondertussen de eettent al opgezet en de bagage al afgeladen. Je moet wel zelf nog de tentjes per twee opzetten …(na al die service en catering voelt het wat onwennig om volledig zelf een logistieke activiteit met structurele inhoud te realiseren)
18u30 : Het is donker
19u : Avondmaal in de eettent. Een speciale grijze soep met sterke komijnsmaak (harira) vormt steevast het voorgerecht. Als hoofdgerecht krijg je lekkere tajine en couscous, steeds bereid met veel groenten en weinig vlees. Een aangename verassing voor de vegetariers in de groep. Eén keer probeerden ze ons te verrassen met een poging om ‘spahetti’ te maken. We prefereerden echter de rijkelijke verscheidenheid aan groenten van hun eigen schotels dan de macaroni met tomaatsaus die spahetti moest voorstellen. Je kunt best vooraf aan de gids vragen om enkel hun eigen gerechtjes klaar te maken. Dessert : fruit uit blik, appel, sinaasappel, …
20u : de avond die afhankelijk van vermoeidheid, sterke verhalen, … kan meevallen of tegenvallen. Zie ook hoger over hoe wij de avonden vulden. Iedereen maakt ook van het donker gebruik om stilletjes weg te sluipen en naar het toilet te gaan. De vuren van aangestoken toiletpapier in de omliggende heuvels verraden hun strategische positie. Let wel op voor bosbranden …
The evenings in the High Atlas mountains
In group you will find out that those dark evenings in the mountains can be quite long and some impulses of group dynamics might be necessary while sitting in the communal white berber tent the mountain guides have put up.
- Playing cards and other games: not my favorite at home, but they can be a lot of fun with the local guides. Teach each other different ways to play cards.
- Songs: Berbers really have a musical culture, with lot of folk songs and dances. Convice your guide to sing some of them.
- Camp fire: Putting on a camp fire at night can give a very cosy athmosphere, but be aware that there is not so much wood around, so use only wood you find on the ground. Local women walk in summer several kilometers with a huge amount of branches on their back, to be sure that they will have wood left close to their village during winter. It would be irresponsible to start cutting off branches of their trees.
- Hammam: the guides know local houses where there is a basic hammam, basically a small room where you throw buckets of steamingly hot water over the floor. It's a great experience to take such a small village hammam after a long hike. Ask in advance as it takes a few hours to heat up the fire.
- Help your feet recover: putting your feet in the ice cold rivers after a day of walking in the Atlas feels like an orgasm (at least until they start to freeze).
- Liquor, spirts and beer: Don't expect to get any alcohol in the High Atlas, including quite touristy villages as Imlil. Or you take some bottles from home (check customs allowance) or you buy them in one of the supermarkets (like the huge Marjane) in the outskirts of Marrakesh.
Contact with the berbers in the high atlas
- Contact with the local berber population: Due to the high amount of tourists, and the behaviour of some of them, you will not be able to have a lot of contact with the local berber population (except for the guide and donkey shephers that accompany you). Little boys will take you for a 'bonbon', 'stylo' or 'dirham'. Young girls rather go for sabun (soap). You will also see berber women running up to you beating their heads, they are begging for aspirin or paracetamol. If you are accompanied by local mountain guides, they will appreciate very much all kinds of used hiking material as clothes, hiking shoes and daypacks. Tourism has really made a lot of people into beggars. In some villages tourists are not allowed to enter anymore. I suppose some of the previous visitors have been shooting a bit to much with their camera without asking permission.
Costs of a trek in the high Atlas
High Atlas trekking, organised from Marrakesh
For a group of 11 people we payed 1300 dirham per person for a trekking of 5 days, including food, guides and donkeys. We had to buy ourselves 100 bottles of water in Marrakesh, as the river water in the High Atlas is not drinkable (Gardia virus). Two minibuses from Marrakesh to the High Atlas (see route above) and back costed 800 dirham per bus.
Additional costs
High Atlas: Except in Imlil, we did not see any shops along our trail. In two small mountain villages there was an improvised coke and water stall and you could buy some apples from local farmers.
climate beginning of november
Marrakech : 25-30°, warm T-shirtweer.
Hoge Atlas : Dag dalen 25°C
Laaggebergte : 20°C
Hooggebergte (>2500m) : 15°C (Polar nodig, vooral als de zon eventjes verdwijnt)
Nacht 5-10°C
Wij hebben 5 dagen stralende zon, 1 dag halfbewolkt (zonder regen) en 1 nacht een zware windstorm (twee tentjes gesneuveld) gehad.
De twee weken voor onze aankomst had het echter onophoudelijk geregend met zware overstromingen tot gevolg. De weg naar Mezzik is over een lengte van 10 kilometer weggespoeld. Het zal enkele jaren duren vooraleer die weer opgebouwd is. De rivierbeddingen zijn enorm breed geworden en gevuld met grote stenen.
Berggids
Ibrahim was onze gids en toeverlaat. Lahcen, de broer van Mohammed en meest gebruikte gids voor deze trekking, was op stage. Ibrahim is 28, spreekt vlot Frans, is heel ervaren (hij gidst al sinds zijn 15 de) en is een toffe gast om mee om te gaan.
Ezeldrijvers
De meeste ezeldrijvers spreken geen of heel gebrekkig Frans. Ze zijn een stuk armer dan de berggids. Iedereen heeft zijn taak (de kok, de opdiener, …). Binnen de drijvers is er nog een duidelijke hiërarchie volgens de taken die ze doen.
.