China - Reisverhalen
Een kleine opmerking vooraleer je na het lezen van onderstaand stukje je bustour door China annuleert. Het verschil tussen de hypermoderne steden met glasnieuwe wolkenkrabbers en het Chinese platteland is extreem. Vooraleer ik in onderstaande bus terechtkwam, legde ik een weg af in bussen met steeds minder luxe die over steeds smallere wegen reden. Ik vertrok uit de blitse grootstad vol kraaknette lanen in een luxecoach met airco en ober die zacht over een splinternieuwe autosnelweg gleed. In de districthoofdstad schakelde ik over op een iets minder luxueuze bus die over iets minder indrukwekkende wegen reed. En zo ging het door tot ik uiteindelijk in onderstaande boerenbus terechtkwam. Ondanks de ontberingen was het een heel boeiende ervaring waarbij ik van de ene verrassing in de andere viel.
Langs de Chinese oevers van de Mekong
Nog voor de zon zijn harde licht over de omliggende bergruggen heeft
gegooid, wandel ik met Sogyal, de zoon van mijn gastgezin, door de
duistere straten van Weixi. De eerste marktkramers van dit rommelige
boerenstadje in Noord-West Yunnan hebben hun standjes al opgezet. Het
busstation is al rumoerig tot leven gekomen en een tiental moderne
bussen staat netjes in rij te wachten op passagiers. Ik sta versteld
over hoe een stadje dat enkel bereikbaar is via stenige aardeweggetjes
zo goed bedeeld is van openbaar vervoer.
De vriendelijke chauffeur verwelkomt me hartelijk en biedt me het plaatsje aan naast hem. Ik ga er even zitten, maar de beenruimte is er zo krap dat ik me op het zeteltje vlak achter het trapgat zet, waar ik mijn benen eindeloos kan strekken en van daaruit ook een mooier zicht heb op de opstappende dorpelingen. De rit zal ons immers omhoog leiden langs de afgelegen dorpjes van de jonge oevers van de Mekong, naar het Tibetaanse Deqin.
Stipt op tijd vertrekken we en al wuivend zie ik het lachende gezicht van Sogyal in de ochtendnevel verdwijnen. Terwijl we de donkere straten uitrijden maak ik een praatje met het knappe Chinese meisje dat achter me zit. Tijdens het uitwisselen van mijn Chinese woordjes met haar Engelse zinnetjes bewonder ik haar prachtige ogen en gaaf gezicht.
Als we net het stadje zij uitgehobbeld, stoppen we bij een boerderij waar een oude boerin met dieproze hoofdoek opstapt. Haar familie sleurt verschillende veevoederzakken binnen en een grote melkbus. Glimlachend knikken ze me goedemorgen.
Langzaam wordt het licht. Af en toe steekt de conducteur lachend zijn opgeheven duim naar me uit als hij ziet hoe ik de woeste pracht van de rotsachtige kloof bewonder. Hier en daar wandelt een varkensherder, zijn knorrende kudde voor zich uitjagend. Traag schudden we voort, de grillige kronkels van de rivier volgend over een weggetje dat niet meer is dan een stenig aardepad, net breed genoeg voor ons minibusje. Bij elke bocht toetert de chauffeur dan ook geestdriftig om een frontale botsing met de eventuele onzichtbare tegenligger te vermijden.
Wat verderop stoppen we bij een tractor die leeggeladen wordt. Als ons dak vol ligt met zakken, houtblokken en oud ijzer, wordt de middengang van de bus opgevuld met de rest van de goederen. Nadat we nog enkele malen halt houden voor boerevrouwen met blauwe petjes en boeren met wilde zwarte haren, die allen stapels kartonnen dozen, manden met gedroogde groente, jerrycans zelfgebrouwen alcohol en nog meer meelzakken bij zich hebben, is de middengang van het busje volgeladen. Bovenop de zakken en dozen balanceren enkele kloeke boerezonen.
Terwijl ik het woeste landschap in me opneem weerklinkt plots een luid
schrapend keelgeluid achter me. Verschrikt kijk ik om en zie nog net
hoe de Chinese schoonheid een kwak speeksel uit haar mond op de busvloer
laat vallen. Het geluid werkt blijkbaar aanstekelijk want ook de
conducteur voelt zich geroepen gorgelend een rochel in de bus te
zwieren. Hij kiest gemanierd voor het trapgat, het traditionele
spuwhoekje in de Chinese bus. En dan barst de hel los. Van alle kanten
suizen nu gele en groene slijmballen door de lucht om voor mijn voeten
te pletter te storten. Krampachtig trek ik mijn benen in en hoop zo mijn
versgepoetste schoenen tegen deze medogenloze aanval te beschermen.
Terwijl ik dit spektakel met ongeloof gadesla, voel ik dat mijn broek is nat geworden. Twee grote plastic zakken bevatten rauw vlees, waaruit bloed en vet lekt op mijn broek waartegen ze geleund staan. Ook mijn rugzak heeft al een behoorlijke hoeveelheid van het beestevocht geabsorbeerd. Het busje ligt echter zo vol dat ik er niet in slaag de aan de grond genagelde zakken van me af te duwen.
Gelaten besluit ik me hierdoor niet te laten afleiden en tuur genietend door het raampje naar de houten hangbruggen die sierlijk over de Mekong zijn gespannen. Voor de grootmoeder zijn de vele bochten van de rivier echter te veel geworden. Ze hangt kotsend uit het raam, haar hoofd tegen de rand stotend telkens we een grote hobbel overmeesteren. Ik heb medelijden met haar. Ook achter mij heeft een van de boeren het moeilijk, zijn ontbijt van pikante noedelsoep gutst tegen de buitenwand van de bus.
Tenmidden van dit stereo gehijg en gehoest stapt een houthakker op. Hij heeft een enorme 4 meter lange boomzaag bij zich die hij in de met zakken en dozen gevulde middengang legt. De ganse bus houdt heel behulpzaam de zaag, die op hoofdhoogte wankelt, in positie, bang om bij een van de putten in de weg onthoofd te worden.
We passeren schilderachtige dorpjes met houten huisjes waar op de rode
balkonnetjes trossen maiskolven en rode pepers te drogen hangen. Een oud
vrouwtje geniet vanuit haar luie zetel van de warme zonnestralen terwijl
ze een halve meter lange houten pijp rookt.
Een van de boerenmeisjes links van mij heeft een zware verkoudheid. Ze hoest zich de longen uit het lijf, rochelt als een bezetene in het rond en knijpt af en toe haar neus half dicht om ze in de vrije lucht te snuiten, waarna ze de slijmsliert met de vingers afknipt en proper in het trapgat voor mijn ineengetrokken benen zwiert. Daarna veegt ze haar handen proper af aan de zetel. Haar waterige ogen lachen me vriendelijk toe terwijl ze me tussen twee proestbuien door een half mandarijntje schenkt.
Het landschap wordt steeds woester en af en toe spartelen we door een riviertje dat zich vanuit de bergen omstuimig een weg spoelt naar de Mekong.
In een van de dorpjes zit een man langs de rand van de weg op een stoel in het zonnetje. Achter hem staat de dorpschampetter die met een scheermachien zijn haar knipt. Bij kleine gemeenschappen moet je verschillende beroepen combineren.
Ik zet het raampje wat open in de hoop met de koele berglucht de verstikkende sigarettenrook die het busje vult buiten te jagen. De boeren storen zich niet aan de "verboden te roken"-stickers en de kettingrokende chauffeur is allesbehalve een lichtend voorbeeld.
Voor een rommelig dorpsrestaurantje parkeren we voor het middagmaal.
Opgelucht haalt de arme grootmoeder adem. Ik mag bijschuiven aan het
tafeltje van de vriendelijke chauffeur die me trakteert op lekker
rundsvlees met chili-pepers, wilde champignons en een assortiment
vreemdsoortige groenten.
Als we weer vertrokken zijn, stapt een eind verderop een oude boerin op. Ze gooit een tiental trossen kippen, waarvan de poten zijn samengebonden, onder de nog vrije ruimte onder onze zeteltjes. Ik probeer nauwgezet mijn benen ingetrokken te houden voor de onvermoeibare rochelaanvallen zonder daarbij de kippen te verpletteren. Vol medelijden bekijk ik de hijgende diertjes onder mijn zetel en bedenk dat kippen waarschijnlijk de slechtst behandelde dieren ter wereld zijn.
Een uurtje verder staat een man in kaki-legerbroek langs de weg. Naast hem liggen een vijftiental juten zakken. Tot mijn verbazing lijken de zakken te leven. Onbegrijpend staar ik naar het gewriemel en probeer te achterhalen wat er in zit. Het merendeel van de zakken wordt op het dak en in de koffer gegooid. Twee zakken worden voor mijn voeten geworpen. Aan het uiteinde van een stevig dichtgeknoopte zak zie ik het vochtige profiel van een varkenssnuit. Een schuimerige slijmstroom vloeit eruit over de busvloer. Blij dat dit kwijl niet tegen mijn rugzak sijpelt, kijk ik toe hoe het arme dier zich wanhopig probeert te verlossen. Plots zie ik echter met grote ogen hoe de andere kant van de zak, die wel tegen mijn rugzak leunt, in snel tempo donkerbruin kleurt. De scherpe geur van varkensmest vult de bus. Ik vloek waarom ze in godsnaam rugzakken niet waterdicht kunnen maken. De conducteur doet boos teken naar de varkensboer en ik vermoed dat hij wil zeggen dat dit geen manier is om die arme dieren te vervoeren en dat hij de volgende keer buitenvliegt. Hij bedoelt echter gewoon dat de ingang van de bus dient vrijgehouden te worden en dat de varkenszakken achterin moeten gelegd worden. Opgelucht dat de inhoud van mijn rugzak nog ten dele zal gered worden, zie ik hoe de varkensherder een zak opraapt. Het beest doet echter hevig in zijn broek van de schrik en spartelt vanuit de zak zodanig tegen dat het geelbruine vocht naar alle kanten zwiert. Wanhopig probeer ik dekking te zoeken, maar ineengeklemd tussen de zakken met beestekarkassen en de kippen is dit een onmogelijke opdracht. Als ook het tweede varken zijn lichaamssappen over mij heeft uitgegoten, geeft de conducteur me vriendelijk wat WC-papier waarmee ik het zure vocht van mijn gezicht en handen kan verwijderen. Voor mijn pull en broek komt alle hulp echter te laat. Jaloers kijk ik naar het meisje dat onbevlekt proper op het plekje naast de chauffeur zit.
Gelaten besluit ik me hierdoor niet te laten afleiden en tuur genietend
door het raampje naar het prachtige berglandschap waar de schuimende
rivier zich vechtend doorheenworstelt. We beginnen aan een steile klim.
Om een bocht is plots de groene begroeiing verdwenen, hebben de zwarte
varkentjes plaats gemaakt voor scharrelende geiten en de stieren voor
angstig voor ons uitlopende yaks. De hangbruggen zijn nu kleurrijk
versierd met boeddhistische bidvlaggetjes en aan de overzijde zie ik af
en toe een gompa. Ook de sierlijke puntvormige daken van de Chinezen
zijn vervangen door een balkenvlak overdekt met aarde dat oranje ziet
van de in de felle bergzon drogende maiskolven. We zijn in Tibet
aangekomen. Alhoewel China dit grensgebied met Birma en Tibet nog bij
Yunnan heeft ingedeeld, is de omgeving overduidelijk Tibetaans. De Mekong zakt steeds dieper weg in de kloof terwijl we hoger en hoger de bergen inklimmen. Kale bergruggen doorklieven steeds woester de aarde. In de verte schittert de scherpe witte top van de 6740 meter hoge Meili. De paar dozijn alpinisten die een poging ondernamen om deze natuurgod te overmeesteren, vonden allen de dood op haar flanken. Het is een onwezenlijk mooie berg die machtig boven de 3000 meter waarop we ons ondertussen bevinden uittorent.
Na 12 uur te hebben genoten van het bonte gezelschap van ruige dorpelingen, zie ik vermoeid toe hoe we Deqin binnenrijden, een stoffig grensstadje dat geklemd ligt tussen ruwe bergwanden. Pas in 1998 werden hier de eerste buitenlanders toegelaten. Terwijl iedereen het busje verlaat zie ik hoe de grootmoeder een druipende zak met vis meeneemt die de hele rit tegen de achterkant van mijn rugzak heeft gelegen. Een geurtje meer of minder zal het verschil niet maken denk ik, terwijl ik smerig als een rioolarbeider na een zware dagtaak uit de bus stap.
Reisgids en Foto's China
Praktische reis informatie over reizen in China, accommodatie, bezienswaardigheden, transport en grensovergangen vind je in de Reisgids China
Fotografie met photos uit China vind je op de foto pagina Foto's uit China.
