Turkmenistan - Reisgids
Reis informatie Turkmenistan - Reizen naar Turkmenistan
- begroeting : in het binnenland van Turkmenistan en met oudere mannen schudt je altijd de hand met tweehanden en een lichte buiging; vrouwen mag je nooit de hand schudden.- klimaat : De warmste maanden van Turkmenistan zijn juni/juli, dan loopt de temperatuur in Ashgabat optot 58 graden en is de woestijn niet te doen van de hitte van gloeiendopwaaiend zand. De ideale maand is april, omdat de woestijn dan korte tijd inbloei staat, de Kopet Dag groen is met soms nog wat witte sneeuwtoppen en het klimaat aangenaam.
Van Azerbaijan naar Turkmenistan
- door een discussie over een booreiland in de Kaspische zee was de Turkmeense ambassade in Azerbaijan tijdelijk gesloten. Vermits er geen Turkmeense ambassade is in Georgië, is Yerevan de enige mogelijkheid in de Zuidelijke Caucasus om het visum te kopen als je overland wil reizen.
- In de luchthaven van Ashgabat kan een Turkmeens visum verkregen worden in 5 minuten alsje een uitnodiging hebt, je krijgt een 10 dagen toerist visum vanaf de datum van aankomst, zelfs als deze datum in het midden van de periode voorzien in je uitnodiging valt.
- Vanuit Baku kun je vliegen met Turkmenistan airlines voor 121 dollar en met
Lufthansa voor 282 dollar. In omgekeerde richting (van Ashgabat naar Baku) is het 20 dollar.
- Turkmenistan airlines vliegt nog voornamelijk met AN24, stokoude Antonovs, alhoewel je het geluk van een splinternieuwe Boeing 717 kunt hebben. Tickets kun je enkel halen in hun kantoor op de tweede verdiep van Hotel Azerbaijan in Baku, T 930283, F 935315, Mr. Bahadur GSM 502162784
- Naar Baku airport met bus 16 vanaf 28 Maya of 40.000 voor taxi. Voor meer informatie over reizen in Azerbeidjan, zie de Reisgids Azerbaijan.
- Taxi luchthaven Ashgabat naar centrum : maximum 3 dollar (vraagprijs is 10$,
met benzine die minder dan 1 frank per liter kost is dit te veel); in omgekeerde richting is het 10.000M
Reizen van Turkmenistan naar Uzbekistan, landgrens Konye-Urgench
- grenstaxi : taxi Konye-Urgench naar grens van Turkmenistan met Uzbekistan, 20min, 25.000M - Turkmeense grenspost : je volledige baggage wordt op een tafel gelegd en onderzocht door een 6tal grenswachten, declaratieformulier opgevraagd, maar geld niet nageteld en geen controle van exchange-receipts, je kunt dus rustig wisselen op de zwarte markt, heel nieuwsgierig, maar hebben mij geen geld gevraagd, ik heb op vraag van een grenswacht hem wel enkele aspirines gegeven, je moet een nieuw declaratieformulier invullen
- Uzbeekse grenspost : opnieuw de volledige bagage op tafel uithalen, nieuw declaratieformulier invullen, geld niet nageteld, LET OP : mij wilden ze geen entry-stamp in mijn paspoort zetten, omdat dat volgens hen niet meer nodig was, iets wat mij tijdens verschillende controles in Uzbekistan problemen opleverde en nog veel grotere problemen toen ik via de Osh grens het land wou verlaten en ze mij daar geen exit-stamp wilden geven omdat het visum niet `geopend` was ! Ik heb de nacht doorgebracht op de grond in de grenspost en na 12u wachten hebben ze mij laten gaan.
- taxi grens Turkmenistan - Hojeli (in Uzbekistan), 20 min, 40.000M, in Hojeli geld wisselen op zwarte markt in bazaar en dan met Mashrutka naar Nukus voor 40Som
- taxi grens Turkmenistan - Nukus (in Uzbekistan) : vraagprijs 5 dollar
- Voor meer informatie over reizen in Oezbekistan, zie de Reisgids uzbekistan.
Turkmenistan Airlines
- de goedkoopste luchtvaartmaatschappij op aarde; stokoude Antonovs en glitternieuwe Boeings 717 - prijzen voor vliegtickets vanuit Ashgabat (naar Ashgatbat stukken duurder !) : Frankfurt (20.5DM), Londen (20 pond), Baku (20 dollar), Almaty (17.76$), Tashkent (10$), Kiev (2$ !!), Bangkok (500BHT), Istanbul (15$), Delhi (500IR), Karachi (2100PK)
- binnenlandse vluchten : een ongeloofelijk goedkope 1 tot 1.5 dollar per vlucht !
- hoofdkantoor in Ashgabat : Magtumguli 82 (nieuw gebouw), info T 354857
Turkmeens visum
- Sinds de aanslag op de president in november 2002 is het nog moeilijker geworden om een visum te krijgen. David Berghof, een Duitser die vroeger voor Ayan werkte heeft tegenwoordig zijn eigen travel agency in Turkmenistan www.stantours.com. Hij is een expert in reizen in Turkmenistan en wellicht de beste persoon om te contacteren. Het Turkmeens agentschap Ayan waar hij vroeger werkte is een goede tweede keuze als je het land individueel wil bezoeken. In elk geval lijkt reizen met een tourist visum en zonder plaatselijke gids tegenwoordig onmogelijk, dus speelt de prijs van de gids (en "tour") een belangrijker rol dan de effectieve prijs van de uitnodiging.- Je kunt uiteraard ook naar de Turkmeense ambassade in Brussel bellen, maar die lijken zelf niet zo goed op de hoogte van de continu wijzigende regelgeving.
- Recente info van andere reizigers vind je ook op Lonely Planet Postcards Turkmenistan, de Oxiana nieuwsgroup en de Lonely Planet Travelboard.
- Mijn visumvoorbereiding met contactemails en adressen van ongeveer alle reisagentschappen in Turkmenistan vind je op Visumvoorbereiding Turkmenistan. De Engelstalige versie visa Turkmenistan is iets meer up-to-date, neem dus best ook daar een kijkje.
- Als je er met bovenstaande info nog niet aan uitgeraakt (wat best mogelijk is) kun je ook altijd proberen naar het Ministerie van Toerisme in Turkmenistan zelf te bellen (Tel: 99312-35-47-77 fax: 99312-39-67-40), zij zouden de laatste versie van de visumwetgeving moeten kennen.
- Ik kreeg mijn uitnodiging voor het visum voor 25$ bij aankomst in cash via ayan@online.tm, en was verplicht voor 25$ extra diensten (overnachting, transport) bij hen te kopen; tegenwoordig raak je er zo makkelijk niet meer van af en moet je een volledige tour met gids boeken. Vergelijk de prijzen. Zoals boven vermeld zijn Stantours en Ayan betrouwbaar en hebben ze ervaring met onafhankelijke reizigers.
- Sinds de aanslag op de president heb je ook een Entry Travel Pass nodig en moet je een interview doen aan de grens. Deze zaken worden geregeld door de gids die je opwacht aan de grens en die je hebt betaald aan het Turkmeens reisagentschap dat je de uitnodiging bezorgt.
- Registratie : van het visum is verplicht als je langer dan 5 dagen in het land blijft, Ayan registreerde mij voor 5$ (pasfoto nodig)
- Het is mogelijk een visum in de luchthaven te krijgen voor 10 dagen verblijf vanaf datum aankomst voor 61$, in Tashkent krijg je 14 dagen voor 56$, en 41$ voor 10d, in Mashad (Iran) is een consulaat dat in zomer 2001 open was.
- Ik ontmoette in 2001 een reiziger die zonder uitnodiging, maar met aanbevelingsbrief van de Belgische ambassade in Teheran in Mashad het visum kon krijgen. Het duurde wel 2 weken vooraleer alles geregeld was. Reken niet op deze mogelijkheid, maar het valt natuurlijk altijd te proberen.
- Vroeger had het heeft weinig zin van een transit visum te nemen, je hebt evengoed een uitnodiging nodig en het kost evenveel. Maar misschien is dit visum tegenwoordig nog je enige kans om het land zonder verplichte gids te bezoeken; je verblijf is dan wel beperkt tot 5 dagen.
- Op het visum is plaats voorzien voor de grenspost waar je het land binnenkomt en de post waar je het land moet verlaten, er is ook plaats voor de lijst van steden die je mag bezoeken; er zijn enorm veel paspoortcontroles in Turkmenistan; als je geluk hebt zet de ambassade op alle 3 de ruimtes gewoon een streepje (in Tashkent is dit zo) en mag je dus reizen waar je wil. Het is van belang echter bij je uitnodigingaanvraag zoveel mogelijk steden te vermelden.
Geld
- je kunt best enkel cash meenemen in kleine coupures (maximum 20$), vermits de koers op de Turkmeense zwarte markt (1$=22.000 Manat September 2001) en in de bank (1$=5600Manat), verschrikkelijk verschillen en het land dus duur of goedkoop wordt naargelang je cash wisselt of probeert in die zeldzame bank die voor een VISA kaart een grote commissie en een slechte koers geeft. Vermits je steeds briefjes van 5000M en soms van 10000 krijgt, heb je ongeveer een pak van 5cm voor 20 dollar. Wisselen kan
altijd in de bazaar, het zijn meestal vrouwen, soms krijg je iets minder, 21000, maar de prijs is ongeveer overall dezelfde - brieven naar Europa heel goedkoop : 3000M, postkantoor niet ver van de Russian Bazaar
- levensduurte : bepaalde zaken zijn extreem goedkoop : benzine 400M/liter, binnenlandse vluchten 1 tot 2 dollar (!), fruit op de markt : 2-3 frank per kilo, busrit 50M, shashlik 15000M, taxi 3000-5000M in Ashgabat centrum, Westerse zaken (cola, hamburger) kosten minder dan de helft dan bij ons.
- Maandloon 40$, veel werkloosheid
Natuur
- De standaard route die de meeste toeristen reizen in Turkmenistan is Mashad - Sarachs - Ashgabat - Mary - Repetek - Khiva - De reisgidsen over Turkmenistan spreken niet over de prachtige natuur die er moet zijn (zie fotos op de website van Ayan www.ayan-travel.com en http://www.stantours.com, Lonely Planet weet enkel te melden dat de steden lelijk zijn en dat is ook zo, de andere gidsen zijn enkel cultureel. De mooiste natuur ligt in de Kopet Dag bergen in het zuidwesten (treks rond Nochur en Kara-Kala), de woestijn (zandduinen in omgeving yerbent (jerbent), Darvaza en desolate dorpjes, Dakhla oase) en Kaplankyrski (een soort enorm ongerept Pammukale in Noordwesten van het land, zie fotos op site Ayan).
- Stafkaarten van Turkmenistan zijn niet te vinden (wegens militair geheim). Er bestaat een grote topografische kaart van Turkmenistan op 1:1milj met cyrillische naamaanduiding die te krijgen is in het Geografisch instituut (denk ik, in elk geval weet Ayan waar ze te krijgen is).
De Kara Kum woestijn
- de Turkmeense woestijn beslaat 80 procent van het land en is nog heel ongerept en moeilijk bereisbaar, er zijn mashrutkas vanaf Tashauz-bazaar in Ashgabat naar yerbent (jerbent) (2.5u rijden) en Darvaza (5u rijden), van waaruit je met woestijntrucks kunt liften naar de woestijndorpjes links en rechts van de weg, vertrek smorgens vroeg uit Ashgabat, Reken best op 5 dagen als je naar bijvoorbeeld de Dakla-oase wil gaan omdat er weinig transport is en het een beetje zoeken is naar een truck. Er passeert om het kwartier een auto op de noord-zuid weg van Ashgabat naar Dashouz, als ze plaats hebben stoppen ze. 8km ten noorden van de politiecheckpoint van Darvaza is er een Chaichana (theehuis) langs de weg, waar de truckers, bussen en mashrutkas stoppen en waar gestrande lifters/reizigers wachten om opgepikt te worden, vandaar is het nog 5-6 uur naar Konye-Urgench over een slechte weg. - Er zijn veel dorpjes in de Turkmeense woestijn, yerbent (jerbent) is niet zo mooi en heeft ongeveer 100 huisjes maar mooie zandduinen errond, Darvaza is al een stadje met 300 huisjes in een desolaat zanddal gelegen. In Darvaza is er ergens Chasjlik te krijgen in een Chaichana.
- de Turkmeense bevolking is gastvrij, als je op een yurt afloopt wordt je direct uitgenodigd om thee te drinken, neem geschenken mee of koop ze in de Russische bazaar als je bij de lokale bevolking wenst te overnachten.
- Het woestijneten is heel simpel : brood geweekt in geitevet, geitepoten, -kop en -maag overgoten met kamelenmelk en thee.
Konye-Urgench
- bezienswaardigheden : Het stadje van de zijderoute-site is niet interessant om te verblijven : er is geen centrum, en een smerig hotel - Hotel Gurgench : langs de weg, deuren zonder slot, doorlegen badkuipbedden, smerige gat met drek en vliegen aan achterzijde gebouw is enige toilet, ramen kunnen in de hitte niet open, geen water in het hele gebouw (zelf geen leidingen voorzien !), lakens bruin van het vuil, 40.000M pp
Nochur en Firuza - Grens Turkmenistan - Iran
- Nochur, Candybil resort & hotel , 3.5 uur rijden van Ashgabat, 150km, opgericht in
2000, bungalowkamp in de bergen, het eerste in zijn soort, uitgebaat door heel vriendelijke lokale mensen. Saada is een tourist company in Asgabat (Magtumguli 117/18, T 9232352004) die de helft van de financien heeft betaald en er een luxecomplex met zwembaden wil van maken als de president geld geeft, voorlopig is het een gezellig kamp met 3 yurten en 6 betonnen gebouwtjes met heel propere toiletten en warmwater douches en TV; 200.000M pp voor een dag, eenvoudig eten, jeeptour en gids (enkel Russisch, 131/51324, contacteer best Achyr ook voor reservatie overnachtingen, goedkoper) inbegrepen; 250.000M voor twee dagen; als je via Saada reserveert willen ze 400.000M omdat je buitenlander bent. De
disco-yurt met Russische en Engelse pop speelt heel de dag luide muziek. - De omgeving van Nochur is heel uitgedroogd in de late zomer, maar een aantal bronnen houden twee prachtige kloven in de buurt groen. Je kunt door een kloof in 3u van het kamp naar het dorpje Nochur wandelen. Meerdaagse tochten mogelijk via Ayan of met eigen tenten. April is ideale periode. De grot die op het toeristisch programma staat is niet interessant.
- Het dorpje Nochur met zijn prachtig kerkhof met grote bokkenhoorns op de graven, twee animistische oeroude bomen (manaman) wel. In het dorpje kan Ayan homestay regelen en is het dus vermoedelijk ook mogelijk dit zelf te doen. Als je alleen aankomt ga je wel best eerst goeiedag zeggen aan de oudste van het dorp. Er zijn oude bussen naar Nochur vanuit Bacharden.
- Firuza, populair bergdorpje, favoriete groene piknikplaats voor inwoners van Ashgabat (vertrekken om 10u, terug om 18u), checkpoint wegens paleis van Turkmenbashi, bij checkpoint moet je wisselen van taxi (locale Firuza-taxis wachten aan andere kant), de bus kan doorrijden
- Chuly, Centre for mountain touring, T 3632/313158, 313159 op 40km van Ashgabat, vermoedelijk duur, best bellen voor actuele prijzen
- Kara-Kala : zou hele mooie omgeving voor trekkings in de droge bergen zijn, permit nodig van ministerie voor buitenlandse zaken, best met aanbeveling van Turkmensiyahat, misschien info te krijgen bij Balkansiyakhat, T 022-22/22567 en 49186. Let op : voor een trektocht naar het mooie Kara-Kala heb je een permit nodig.
Ashgabat
- heel interessant magazine "Tourism en Development" met artikels over alles
wat er te zien en te doen is in Turkmenistan is te krijgen in het winkeltje van Turkmensiyakhat (Pushkin 17) of in de Sheraton van Ak-Altyn, waar je de oude nummers ook kunt vinden. - Heel vriendelijke gratis toeristische informatie over Ashgabat en Turkmenistan kun je krijgen bij Gulnar op het tweede verdiep van Hotel Asghatbat, T 357405, ze kan gidsen in stad, spreekt goed Engels, ze geeft je vrijblijvend informatie en is blij dat ze een beetje haar Engels kan oefenen.
- Geld wisselen op de zwarte markt : in het Univermag shopping center in het centrum van Ashgabat op Maktumguli, in de verbindingsstraat tussen de Russian bazaar en Sheraton, ergens in Tolkuchka bazaar staan een twintigtal vrouwen in groep dollar te vragen als je passeert.
- De archeologische site te Nisa is enkel de moeite met gids, onderweg kun je de taxi vragen te stoppen aan een manege waar je van achter de tralies een twintigtal prachtige Turkmeense paarden kunt zien.
- Charteren van taxi voor een uur kost maximum 40.000M.
- Russische bazaar is interessant om cadeaus te kopen om te geven aan gastvrije woestijnbewoners : horloges, zaklamp voor 10000-15000M
- Restaurants : lekkere shashlik in verschillende parken van Ashgabat, heel uitgebreide groentenhotdogs in Russian Bazaar voor 9000M, Pizza Haus tegenover Univermag shopping centre heeft een uitgebreid lekker slabuffet en enorm grote borden (je hebt meer dan genoeg aan sla alleen) voor 50.000M; een 4 gangen business lunch in de 2 Sheratons kost slechts 104.000M
- Internet : heel weinig internet, moeilijk te vinden; slechts 1 cafe : tegenover Sheraton Grand Turkmen in Florida Pub, 40.000M/uur; het cafe in het Yimpas shopping center is gesloten; je kunt bij de VN voor 15.000M/uur internetten en in het American centre op het eerste verdiep in het gebouw schuin tegenover de Amerikaanse ambassade gratis voor max 45 minuten en in principe enkel voor Peace Corps Volunteers, maar ze laten je ook toe als je een beetje aandringt. Er zou ook internet zijn in de Turkmen-Turkish university op Gorogly.
- Hotel - hotels 1 : het is heel gezellig, maar ook nogal eenvoudig in het "psychiatrisch instituut" in Shaumyana 106, groene poort, (heet nu Gowsudow, maar niemand kent deze nieuwe naam); 5$ per nacht, thee, meloen, ontbijt en heel vriendelijke patienten inbegrepen; douches met warm water, eenvoudige kamers, gezellige binnenkoer, Iraniers bieden af tot 3$, T 393672
- Hotel - hotels 2 : appartementjes voor ongeveer 10 dollar te huur bij Jeanne T 993/12/479610, 479615, maft@online.tm
- Hotel - hotels 3 : Oktobryabr, is een van de oude Intourist hotels en te vermijden omdat deze allen aan buitenlanders betaling in dollar eisen, waardoor je de gunstige prijs van de zwarte markt mist, 15$ per nacht, heel smerige en onveilige dormitory voor 5$
- Hotel - hotels 3 : in het Sheraton kun je afbieden tot 60$ ipv de officiele prijs 175$
- Hotel - hotels 4 : Hotel Bezirgen, proper, 208000M (of 10$ als je in dollar wil betalen) voor een tweepersoonskamer
- Telefoon : als er telefoon is in je hotelkamer kun je gratis bellen binnen de stad; naar belgie telefoneren kan via de telecom-telegraaf in een straat die uitkomt op de russische markt voor 2.7$ per minuut.
- Tolkuchka bazaar, zeker de moeite, prachtige tapijten en sfeer, 7000M voor taxi vanaf stadscentrum van Ashgabat.
Openbaar vervoer vanuit Ashgabat
Vinden vanaf welke van de vele busstations in Ashgabat je bus of mashrutka vertrekt en als er uberhaupt een bus is en om hoelaat is een ramp. Je krijgt voortdurend verkeerde informatie en niemand weet juist wanneer ze vertrekken. Omdat ik ook naar de kleinere dorpjes en de Bergen wou heb ik het eens allemaal uitgezocht, hieronder het resultaat van een dagje werk. Bussen vertrekken op vaste tijdstippen, mashrutkas als ze vol zijn (best smorgens komen). Het openbaar vervoer is werkelijk ingewikkeld georganiseerd. - Hoofdbushalte Stary Aeroport : van hieruit kun je met bussen (geen mashrutkas) reizen naar heel wat plaatsen, bel eerst naar hun informatienummer T 330544 want ter plaatse is er bijna geen info te krijgen over welke bus wanneer vertrekt, daarenboven moet je het eindstation van bestemming weten : er is een bus naar Darvaza (om 14.30) in de woestijn, maar als je vraagt naar yerbent (jerbent) dat onderweg gepasseerd wordt dan zeggen ze dat er geen bus bestaat. Hier in elk geval bussen naar Mary, Bakharden, Sarahs, Turkmenabat
- Reizen naar Geok Tepe, Bacharden, Bezmein en Bagir : mashrutkas vanaf Tikinski bazaar
- Reizen met openbaar vervoer naar Mary : als de vluchten zo goedkoop blijven (1.5 dollar naar Mary) heeft het weinig zin de bus te nemen; bussen vanaf Stary aeroport, mashrutkas vanaf treinstation
- Reizen met openbaar vervoer naar Dashouz/Tashauz (13u rijden) en Konye-Urgench : als de vluchten zo goedkoop blijven (1.5 dollar naar Dashouz) heeft het weinig zin de bus te nemen naar Dashouz tenzij je halverwege wil afstappen in yerbent (jerbent) (3u rijden) of Darvaza (5u rijden), twee woestijndorpjes die ideale uitvalsbasissen vormen voor verkenning van de nog ongerepte afgelegen woestijndorpjes, mashrutkas (de hele dag, vooral smorgens, 80.000M) en bussen (om 17pm, 60.000M) vanaf Tashauz bazaar
- Reizen met openbaar vervoer naar Kara-Kala (in Kopet Dag, permit nodig) : trein naar Kyzyl Arbat + bus vandaar naar Kara-Kala
- Reizen met openbaar vervoer naar Firusa : er zou een bus zijn vanaf de Stary Airport (bel om te controleren)
- Reizen met openbaar vervoer naar Nochur (in Kopet Dag) : bus vanaf Tikinsky naar Bacharden en vandaar bus naar Nochur
Dekhistan
- Nebitdag, Kumdag (40km), dan 100km zuidwaarts, slechts 2 dorpjes Bugdayli
en Madau op weg, in laatste dorpje kun je gids nemen. - Permit nodig
Turkmenbashi
- bezienswaardigheden : hier is eigenlijk totaal niets te zien behalve strand, alhoewel de stad
zelf geen strand heeft, het strand is in Avaza een langgerekte lelijke strook huisjes 10km naar het noorden (10.000 taxi), 10$ voor appartementje voor 4 personen, Kaspische zee hier verrassend proper in vergelijking met Baku, strand smerig waar er wat sfeer is (shashliktenten), en proper elders. - Reizen met groepstaxi van Ashgabat naar Turkmenbashi kost 150.000pp op basis van 4 personen, maar waarom zou je dit doen als een vliegticket 35.000M kost ? Treinen zijn er ook vanuit Ashgabat om 19.15 en 22u; vroeg reserveren want in juni, juli en augustus is Turkmenbashi een heel populaire badplaats.
- Hotel Turkmenbashi tegenover station : 48.000M pp
- Turkmenistan Airlines kantoor tegenover station van Turkmenbashi : naar Dasoguz (2x daags 1050 en 1530, vliegtickets 37000M), Ashgabat (7 vluchten per dag, vliegtickets 32.600M), verschrikkelijk goedkoop, je kunt kiezen tussen oude Antonovs of moderne Boeiings 717
- Cagyl : klein dorpje in richting van prachtig natuurgebied Kaplankyrski (een soort enorm ongerept Pammukale, zie fotos op site Ayan) in het Noordwesten van Turkmenistan, bus ma 8am, wo 8am, za 7 of 10am vertrek van aan het treinstation. Ik wou via Turkmenbashi proberen met de bus in dit ontoegankelijke natuurgebied te geraken en in dit laatste dorpje (Chagyl) in debewoonde wereld proberen een woestijnjeep te regelen of een woestijntruck te liften, maar kon dit door tijdsgebrek en door het missen van de bus niet doen. Na Cagyl gaat de weg over in een zandpad. Er zijn daar geen hotels, maar de bevolking is heel gastvrij, koop geschenken in de Russische bazaar in Ashgabat. Turkmenbashi heeft ook een kleine bazaar.
Reisverhalen en Foto's Turkmenistan
Lees ook de Reisverhalen over Turkmenistan
Fotografie met photos uit Turkmenistan vind je op de fotopagina Foto's uit Turkmenistan.
